Ethan Russo: "Cannabis veroorzaakt geen schizofrenie bij mensen zonder aanleg"

Neuroloog en onderzoeker op het gebied van psychofarmacologie, Ethan Russo is een onvermijdelijke figuur op het gebied van cannabis voor medicinale doeleinden, momenteel directeur van onderzoek en ontwikkeling van de ICCI - Internationaal Cannabis- en Cannabinoïden Instituut (Internationaal Instituut voor Cannabis en cannabinoïden).

Afgestudeerd in psychologie aan de Universiteit van Pennsylvania en in geneeskunde aan de Universiteit van Massachusetts, begon hij te werken in de kindergeneeskunde en was hij ongeveer 20 jaar klinisch neuroloog, voordat hij bij de Internationale Cannabinoid Research Society (International Society for Cannabinoid Research) en Internationale Vereniging voor Cannabinoïde Geneesmiddelen (International Association for Cannabinoid Medicines), ook onderdeel van de Wetenschappelijke Raad van Amerikaanse Botanische Raad (Amerikaanse Botanische Raad).

Hij was medisch directeur van PHYTECS, een biotechnologiebedrijf dat onderzoek doet naar het menselijke endocannabinoïdesysteem (ECS) en tussen 2003 en 2014 medisch adviseur was bij GW Pharmaceuticals, in klinische onderzoeken met geneesmiddelen zoals Sativex of Epidiolex.

Als auteur van zeven boeken over cannabis en geneeskrachtige kruiden heeft hij ook meer dan 50 wetenschappelijke artikelen gepubliceerd op het gebied van neurologie, pijnbestrijding, cannabis en etnobotanie en heeft hij trainingen gegeven in meer dan 30 landen.

Op uitnodiging van Cannapress komt hij in november naar Portugal om de keynote spreker te zijn op een conferentie over medicinale cannabis. Maar daarvoor beantwoordde Ethan Russo een paar vragen.

Waardoor raakte je geïnteresseerd in het bestuderen van de mogelijke medicinale toepassingen van cannabis? Hoe heb je de plant ontdekt?
In 1990, na zeven jaar klinische praktijk in de neurologie, had ik het gevoel dat ik steeds meer giftige medicijnen aan veel van mijn patiënten gaf, met steeds minder voordeel. Dus ik herleefde een oude interesse in geneeskrachtige planten, die me naar het Amazone-regenwoud in Peru bracht om de inheemse flora te bestuderen die door het Machiguenga-volk werd gebruikt om migraine en andere kwalen te behandelen. Toen ik in 1996 terugkeerde, raakte ik al snel betrokken bij de cannabiscontroverse. De ongelooflijke geschiedenis van cannabis als medicijn, evenals de overvloedige publicaties over de voordelen ervan, spraken tot mijn verbeelding en maakten het het middelpunt van mijn carrière. Hoewel ik cannabis al lang eerder kende, kwam ik er in 1980 professioneel mee in aanraking toen ik een neurologie-assistent was, en ik ontmoette een man in het Seattle Veterans Hospital die cannabis in zijn pijptabak mengde als een behandeling voor myasthenie. Daardoor vermeed hij praktisch ziekenhuisopnames. Later, zelfs in de jaren negentig, gebruikte ongeveer een derde van mijn MS-patiënten cannabis met succes voor pijn en spasticiteit, evenals voor een groot aantal andere aandoeningen: migraine, chronische pijn, de ziekte van Parkinson en Huntington, en zelfs epilepsie.

Ethan Russo is de huidige directeur van onderzoek en ontwikkeling bij ICCI — International Cannabis and Cannabinoids Institute FOTO: DR

Hoe zou je medicinale cannabis uitleggen aan een patiënt die er nog nooit van heeft gehoord?
Cannabis is een medicinale plant waarvan het gebruik door mensen teruggaat tot voor de gedocumenteerde geschiedenis. Als kruidengeneesmiddel bevat het een combinatie van ingrediënten die samen de activiteit stimuleren (synergie) en een veelzijdig therapeutisch middel produceren voor veel ziekten waarbij conventionele medicijnen falen. Dit komt gedeeltelijk doordat cannabis werkt op het endocannabinoïdesysteem, een aangeboren regulator van lichaamsfuncties die dient om de homeostase te handhaven (een gewenst evenwicht tussen fysiologische functies).

Portugal staat op het punt medicinale cannabis te legaliseren, maar er zijn nog steeds veel artsen en psychiaters die ervan overtuigd zijn dat cannabis psychose of schizofrenie veroorzaakt. Wat zegt u over deze overtuigingen en wat is uw ervaring als neuroloog?
Cannabis is net als elk ander medicijn. Het heeft bijwerkingen, maar ze zijn goed onderzocht en bekend en in dit geval zijn ze volledig te voorkomen. Er is een enorm verschil tussen recreatief roken van cannabis, wanneer het de bedoeling is om psychoactieve effecten te produceren, en therapeutisch gebruik van cannabis door het ongerookt toe te dienen in doses die worden gebruikt om de symptomen onder controle te houden. In feite is cannabis veel minder gevaarlijk dan de meeste conventionele drugs en veroorzaakt het geen schizofrenie bij personen die geen eerdere aanleg voor deze aandoening hebben. Bovendien is er geen enkele dosis cannabis die de dood kan veroorzaken, in tegenstelling tot opiaten, omdat er weinig cannabinoïde-receptoren zijn in de ademhalingscentra van de hersenstam, en het heeft een opmerkelijke veiligheidsmarge wanneer de juiste preparaten verstandig worden gebruikt.

In zijn publicatie uit 2011 in het British Journal of Pharmacology, "Taming THC", verklaarde hij dat tot op heden veel cannabinoïden, terpenoïden en flavonoïden onbestudeerd zijn gebleven. Denkt u dat deze situatie de afgelopen jaren is veranderd? Hoe?
Het is niet zo snel veranderd als zou moeten! Ik blijf onderzoeken en schrijven over dit onderwerp. We hebben momenteel een onderzoek in de VS met Ryan Vandrey van de Johns Hopkins University, gefinancierd door de National Institutes of Health, waarvan we hopen dat het bewijs zal leveren van de synergetische bijdragen van terpenoïden aan de effecten van THC.

Hoe belangrijk zijn de synergetische effecten van cannabis en hoe kunnen ze de medische vooruitgang in de toekomst beïnvloeden?
De synergie van cannabisingrediënten kan twee voordelen hebben:
1) Het stimuleren van een gewenste activiteit, zoals het combineren van twee of meer pijnstillende ingrediënten om pijn en ontsteking te verminderen (bijv. THC plus CBD plus caryofylleen);
2) Bepaalde terpenoïde componenten verminderen de bijwerkingen van THC. Een goed voorbeeld is het vermogen van alfa-pineen, een acetylcholinesteraseremmer, om de door THC veroorzaakte aantasting van het kortetermijngeheugen te verminderen. Dit soort formuleringen kunnen betere op cannabis gebaseerde medicijnen blijken te zijn.

Wat is volgens jou het ideale scenario voor een land dat op het punt staat medicinale cannabis te legaliseren? Denk je dat het voldoende is om cannabis als medicijn in de apotheek te verkopen of moet de hele plant ook beschikbaar worden gesteld?
Er moeten verschillende benaderingen worden ontwikkeld. Hoewel ik blijf geloven dat medicijnen op basis van cannabis op recept in veel situaties nodig zijn, zal er altijd ruimte zijn voor goed gekweekte en geproduceerde kruidenpreparaten.

Ethan Russo met Raphael Mechoulam en Yechiel Gaoni, de twee wetenschappers die in 1964 voor het eerst het THC-molecuul isoleerden. FOTO: DR

Vindt u dat patiënten op medisch advies hun eigen cannabis mogen kweken?
Ja. Patiënten die fysiek in staat zijn om hun eigen cannabis te kweken, vertonen tekenen dat ze veel baat hebben bij deze activiteit en het vermogen om zichzelf te helpen.

Gezien de complexiteit van het ECS (endocannabinoïdesysteem), cannabinoïden (zowel endogeen als exogeen) en de talloze interacties waaraan ze deelnemen of processen die ze moduleren, kan met zekerheid worden gezegd dat een bepaalde tak van geneeskunde, farmaceutica of zelfs een nieuwe exclusieve tak voor opname in cycli van hoger onderwijs. Wat vindt u hiervan en hoe denkt u dat cannabiseducatie in de toekomst moet worden aangepakt?
Momenteel is cannabis-specifiek onderwijs beschikbaar via verschillende bronnen, zoals: Amerikanen voor veilige toegang (Amerikanen voor veilige toegang), De antwoordpagina (De Antwoorden Pagina), en de Vereniging van Cannabis Clinici (Vereniging van Cannabic Artsen). Helaas is het onderwijs over cannabis en zelfs het endocannabinoïdesysteem hopeloos ontoereikend in medische scholen over de hele wereld. Dat moet veranderen. Certificering van kennis over cannabis als medicijn is nu beschikbaar, en is op bepaalde gebieden verplicht om het te kunnen aanbevelen of voorschrijven.

Hoe ziet u de geneeskunde op basis van cannabinoïden voor de komende 20 jaar?
Naarmate cannabismedicijnen meer beschikbaar komen, zal de waarde ervan bij veel soorten hardnekkige ziekten steeds meer worden erkend. De houding zal langzaam veranderen naarmate mensen en politici zich bewust worden van de veiligheid ervan en naarmate de voordelen van deze veiligere drug duidelijk worden. Met klinische proeven met cannabis moet het beste nog komen!
__________________________________________________________________________
Uitgelichte foto: Amanda Siebert – De Georgia Straight
Vertaling: João Vasconcelos