Marokko: hasj en rif, gisteren en vandaag

Praten over hasj is synoniem met praten over Marokko. Van de cannabisplantages in het Rifgebergte, in het noorden van het land, wordt het grootste deel van de in Europa geconsumeerde hasj gewonnen. Marokko is de grootste hasjproducent ter wereld en bijna twee miljoen van zijn inwoners zijn afhankelijk van de teelt van cannabis.

Cannabis arriveerde in de 1956e eeuw na Christus in de Rif, met de emigratie van de Arabische bevolking naar Noord-Afrika. Cannabis is goed gegroeid in het koude en droge klimaat van deze bergketen en de consumptie ervan heeft wortel geschoten in het noorden van Marokko. Er was echter geen officiële toestemming voor de teelt tot de XNUMXe eeuw, toen Sultan Mulay Hassan het toestond aan vijf stammen van de Rif. In XNUMX werd Marokko onafhankelijk van Frankrijk en Spanje en toen verbood koning Mohammed V de teelt en handel van cannabis, hoewel het in de praktijk in bepaalde gebieden van het Rif bleef toegestaan ​​om conflicten te voorkomen.

Hasj uit Marokko. Foto: Simon Pardo

De traditionele manier om cannabis te consumeren in dit gebied is door het roken van kif, een mengsel van cannabisbloemen, bladeren en stengels vermengd met bladeren van de lokale tabak genaamd Taba. Dit goed gedroogde en gemalen mengsel wordt in het kleine bakje van het traditionele pijpje, de Sebsi, gedaan. De inhoud wordt in slechts één of twee pijpen gerookt en de as wordt geleegd door ze uit de pijp te blazen, een techniek die veel vaardigheid vereist. Het is heel gewoon om oude mannen in groepen rond een tafel te zien zitten in cafés of hotels aan de Rif, genietend van hun kif, die, hoewel het op het eerste gezicht een soepele mix lijkt, erin slaagt om een ​​sterk effect te produceren na vijf of zes rozijnen .

Naar schatting zijn er tussen de 300 en 400 families betrokken bij het kweken en verwerken van cannabis op het Rif.

In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, is de hasjcultuur een vrij recent fenomeen in Marokko, vergeleken met landen als Libanon of Afghanistan. Het was in de tweede helft van de 1970e eeuw dat buitenlanders de technieken van het zeven van trichomen naar Marokko brachten om hasj te produceren. Deze reizigers, die behoorden tot de tegencultuur die in het begin van de jaren zeventig werd geboren, raakten geïnteresseerd in reizen naar verre landen, ver van de westerse cultuur, op zoek naar alternatieve en exotische ervaringen. Velen volgden routes langs landen als India, Nepal, Afghanistan of Libanon, waar op traditionele wijze hasj werd geproduceerd. Ze leerden deze technieken om trichomen te zeven en importeerden ze tijdens hun bezoek aan Marokko. Tot dan toe was de cannabisteelt uitsluitend voor de productie van kif en vanaf dat moment zorgde hasj en de sterke vraag naar dit product in Europa en de rest van de wereld voor een ongekende toename van de cannabisteelt in Marokko.

Traditionele teelt versus gemoderniseerde teelt

Traditionele cannabisteelt in Marokko is vrij eenvoudig. Zaden van de vorige oogst worden in grote hoeveelheden in de grond gegooid om voldoende ontkieming te garanderen om de hele ruimte met planten te vullen. Deze groeien ongecontroleerd, zonder ruimte ertussen en zonder onderscheid tussen mannelijke en vrouwelijke planten. Dit gebrek aan selectie leidt tot massale bestuiving, waardoor productie van mindere kwaliteit ontstaat.

Kweekgrond wordt normaal gesproken niet van tevoren voorbereid, er worden ook geen voedingsstoffen aan de irrigatie toegevoegd, er worden alleen verhoogde sproeiers gebruikt, zodat irrigatie wordt uitgevoerd boven de hoofden van de planten, met regenwater dat wordt opgevangen in tanks. Als de planten klaar zijn om geoogst te worden, worden ze gesneden en op daken of terrassen gestapeld om in de zon te drogen. Deze methode wordt nog steeds op veel plantages gebruikt, maar wordt geleidelijk vervangen door drogen in de schaduw, om de terpenen te behouden en de afbraak van de cannabinoïden te voorkomen, wat resulteert in een veel aromatischere en minder verdovende hasj. 

Ketama-drums. Foto: Abdeljalil Bounhar, AP

Na het drogen begint het hasj-extractieproces. De gebruikte techniek is verrassend eenvoudig. De efficiëntie en vaardigheid waarmee deze mensen het beheersen, toont aan dat het is geperfectioneerd en tot uitputting is toegewerkt. De container waarin het bloemstuifmeel wordt verzameld, is een plastic emmer, de typische emmer die wordt gebruikt voor het wassen van kleding. Ze doen een nylon net over deze emmer en binden hem zo strak. De gedroogde planten worden ontdaan van hun takken, waardoor alleen bladeren en bloemen overblijven, en deze worden bovenop het uitgerekte gaas geplaatst. Dit alles wordt bedekt met een dik plastic en het extractieproces begint. Met twee houten stokjes in hun handen tikken de hasjbewerkers in een continu ritme op het dikke plastic, zodat de koppen en trichomen, of stuifmeel, door het gaas gaan en in de emmer worden verzameld. Het geluid dat door dit proces wordt geproduceerd, is heel bijzonder en veel reizigers worden gehypnotiseerd door de zogenaamde "Ketama-drums", die zijn vernoemd naar een van de belangrijkste steden in de Rif waar hasj wordt geproduceerd.

Uit de eerste batch soepele beats komt de beste kwaliteit, met de minste onzuiverheden, bekend als "nul nul". Dit was de kwaliteit die de afgelopen decennia voor enorm succes zorgde in Europa. Hoewel het de beste is, is het de minst productieve van allemaal. De volgende extracties produceren meer, maar bevatten meer plantaardig materiaal en meer onzuiverheden. 

Nadat al het stuifmeel uit de planten is gehaald, wordt het zorgvuldig verzameld en verwerkt. Afhankelijk van de kwaliteit van het product en de manier waarop de hasj vervoerd moet worden, wordt deze op verschillende manieren verwerkt. Meestal wordt het in persen bewerkt om de beroemde platen te vormen, of met de hand om het de vorm van een "eikel" of een "ei" te geven. Het proces van het bewerken van de hasj zorgt voor een betere conservering van het product.

Dit traditionele extractieproces ondergaat een ongekende modernisering in Marokko. Dit gebeurt dankzij het feit dat veel Marokkanen hun huizen hebben opengesteld voor Europeanen, die naar dit land zijn gekomen met nieuwe genetica en nieuwe extractietechnieken, wat vanuit een positief oogpunt heeft geleid tot een oneindig aantal nieuwe soorten en kwaliteiten van hasj. Aan de andere kant, inheemse planten (“landrassen” in het Engels of “Beldi” in het Marokkaans dialect) verloren zijn gegaan, vanwege de onmogelijkheid om genetische kruisingen met de onlangs geïntroduceerde nieuwe stammen te beheersen.

Naast genetica worden door Marokkaanse producenten nieuwe teelttechnieken geassimileerd. De gebruikte zaden worden gekozen op basis van hun soort en zijn meestal gefeminiseerd of, zo niet, worden mannetjes verwijderd zodra ze zijn gedetecteerd, om zaadvorming te voorkomen (voor zover mogelijk, omdat kruisbestuiving van andere gewassen niet kan worden vermeden). Planten worden gekweekt met ruimte ertussen, zodat ze met een goede lateraliteit kunnen groeien, waardoor de productie toeneemt. Daarnaast worden er normaal gesproken voedingsstoffen aan de bodem of bij druppelirrigatie toegevoegd om ervoor te zorgen dat alle planten een goede hoeveelheid water krijgen.

Cannabisplantage op de Rif, Marokko. Foto: Simon Pardo

De planten worden niet in de zon gedroogd, maar in de schaduw, in droogschuren of in aangepaste ruimtes, om, zoals we al zeiden, de aroma's beter te behouden en de afbraak van cannabinoïden te voorkomen. Om hasj van superieure kwaliteit te verkrijgen, gebruiken deze boerderijen filters van verschillende groottes, die speciaal voor dit doel zijn vervaardigd, meestal tussen 200µ en 25µ. Het verkregen product wordt meerdere keren gefilterd om een ​​steeds schonere en speciale hasj te verkrijgen.

Deze plantages besloten het pad van modernisering te volgen, met zijn voor- en nadelen, vanwege de wereldwijde vraag naar producten met een zeer hoog THC-gehalte, met specifieke aroma's en texturen. Dit alles is te wijten aan het feit dat een groot aantal landen ervoor heeft gekozen om cannabis te reguleren, wat de deur heeft geopend voor onderzoek en innovatie in productietechnieken, van een kwaliteit die nog nooit eerder is gezien, waardoor de wereldstandaarden.

Huidige situatie, Verkeer, Wettigheid en Maatschappij

Naar schatting zijn er tussen de 300 en 400 families betrokken bij het kweken en verwerken van cannabis op het Rif. Van de vijf miljoen inwoners van dit gebied zijn er ongeveer twee miljoen rechtstreeks afhankelijk van de teelt van deze plant. Al deze mensen slagen erin om deze activiteit uit te voeren dankzij de toegeeflijkheid van de autoriteiten, die het tolereren, hoewel het in het Marokkaanse strafwetboek als een misdaad wordt geclassificeerd. De handel in hasj is een dagelijkse realiteit in het noorden van Marokko. De tonnen hasj die in de Rif worden geproduceerd, worden via verschillende routes, bijna allemaal over zee, via de Straat van Gibraltar naar Europa vervoerd. Snelle opblaasbare boten met krachtige motoren en schuilplaatsen in grote vrachtwagens of commerciële schepen zijn de voorkeursmethoden van degenen die betrokken zijn bij deze risicovolle onderneming.

Het traditionele extractieproces ondergaat een ongekende modernisering in Marokko.

De regering voert elk jaar symbolische razzia's uit, waarbij plantages worden vernietigd en de minder bedeelden, meestal degenen die niet genoeg geld hebben om de autoriteiten om te kopen, worden gearresteerd. Tegelijkertijd lanceert de regering campagnes om andere soorten cultuur aan te bieden als alternatief voor het kweken van cannabis, hoewel tot op heden geen van deze aanbiedingen echt een echt levensonderhoud kan betekenen voor alle gezinnen die van hasj leven.

De Rif is een verarmd gebied met weinig andere economische middelen dan landbouw. De mensen leven in een eeuwige economische crisis, verergerd door het historisch gebrek aan interesse van de Marokkaanse regering om de levensomstandigheden van de bewoners van het gebied te verbeteren. Conflicten zijn door de geschiedenis heen zeer frequent geweest, met opstanden en protesten tegen het semi-feodale systeem waarin ze zich bevinden. De grote drugsbaronnen en heersers zijn degenen die rijkdom controleren en verdelen, altijd in hun voordeel en geven de inwoners weinig kansen om aan onzekerheid te ontsnappen.

Onlangs heeft het Marokkaanse parlement een wetsvoorstel aangenomen om de teelt en marketing van cannabis voor medisch en industrieel gebruik te legaliseren. Op het eerste gezicht lijkt dit misschien een oplossing voor het armoedeprobleem dat kenmerkend is voor de Rif en voor het probleem van de drugshandel, dat de toename van de macht van de maffia in deze gebieden mogelijk maakt. Bij nadere beschouwing van de nieuwe ontwerpwetgeving is het echter gemakkelijk te begrijpen dat dit niet het geval is. Tenzij er een drastische verandering komt in de richting die de cannabisregelgeving in Marokko inslaat, de macht en het geld die door de teelt worden gegenereerd, zullen overgaan van de handen van de machtige hasj-heren naar die van de grote bedrijven, waarbij de lokale boeren buiten beschouwing worden gelaten.

De Rif wordt traditioneel gediscrimineerd door de Marokkaanse regering en dit nieuwe wetsvoorstel is een teken dat er niets is veranderd. Er is een plan gemaakt om deze markt te reguleren, zonder eerst de belangrijkste belanghebbenden, de boeren, te vragen. Dit vormt een groot risico voor hen, die naar de achtergrond kunnen worden verbannen, als louter werknemers van grote multinationale ondernemingen, die kapitaal onttrekken aan waar het nooit zou mogen uitkomen, de Rif.
___________________________________________________________
Dit rapport is oorspronkelijk gepubliceerd op probleem #4 da Cannadouro-tijdschrift