Ethan Russo: "Cannabis is veel minder gevaarlijk dan de meeste conventionele drugs"

Neuroloog en onderzoeker op het gebied van psychofarmacologie, Ethan Russo is sinds 1996 een leidende figuur in onderzoek naar medicinale cannabis. Hij heeft zeven boeken over cannabis en medicinale kruiden geschreven en meer dan 50 wetenschappelijke artikelen gepubliceerd op het gebied van neurologie, pijnbestrijding, cannabis en etnobotanie, die training heeft gegeven in meer dan 30 landen. Ethan was in 2018 in Portugal, uitgenodigd door PTMC – Portugal Medicinale Cannabis, om het medicinale potentieel van cannabis te verduidelijken en enkele mythes te ontkrachten.

Oprichter en CEO van CReDO Wetenschap, werkte Ethan in 2020 samen met advocaat en wetenschapper Dale Hunt en botanicus Robert Clarke om de Fokker's Best, een bedrijf dat zich richt op het licentiëren van intellectueel eigendom in de cannabisindustrie. Afgestudeerd in psychologie aan de Universiteit van Pennsylvania en in geneeskunde aan de Universiteit van Massachusetts, begon hij te werken in de kindergeneeskunde en was hij ongeveer 20 jaar klinisch neuroloog, voordat hij bij de ICRS – Internationale Cannabinoïde Onderzoeksmaatschappij (International Society for Cannabinoid Research) en de IACM – Internationale Vereniging voor Cannabinoïde Geneesmiddelen (International Association for Cannabinoid Medicines), ook onderdeel van de Wetenschappelijke Raad van Amerikaanse Botanische Raad (Amerikaanse Botanische Raad).

Hij was medisch directeur van Fyteken, een biotechnologiebedrijf dat onderzoek doet naar het menselijke endocannabinoïdesysteem (ECS), medisch adviseur bij GW Pharmaceuticals, nadat hij toezicht had gehouden op de klinische proeven met de geneesmiddelen Sativex en Epidiolex. Hij was directeur van onderzoek en ontwikkeling bij de ICCI — Internationaal Instituut voor Cannabis en Cannabinoïden en is voorzitter van de Wetenschappelijke Raad van Endocanna Gezondheid, een Noord-Amerikaans biotechnologiebedrijf dat gespecialiseerd is in endocannabinoïde DNA-testen en nauwkeurige cannabinoïde-formuleringen. 

Waardoor raakte je geïnteresseerd in het bestuderen van de medicinale toepassingen van cannabis? Hoe heb je de plant ontdekt?
In 1990, na zeven jaar klinische praktijk in de neurologie, had ik het gevoel dat ik steeds meer giftige medicijnen aan veel van mijn patiënten gaf, met steeds minder voordeel. Dus ik herleefde een oude interesse in geneeskrachtige planten, die me naar het Amazone-regenwoud in Peru bracht om de inheemse flora te bestuderen die door het Machiguenga-volk werd gebruikt om migraine en andere kwalen te behandelen. Toen ik in 1996 terugkeerde, raakte ik al snel betrokken bij de cannabiscontroverse. De ongelooflijke geschiedenis van cannabis als medicijn, evenals de overvloedige publicaties over de voordelen ervan, spraken tot mijn verbeelding en maakten het het middelpunt van mijn carrière. Hoewel ik cannabis al lang eerder kende, kwam ik er in 1980 professioneel mee in aanraking toen ik een neurologie-assistent was, en ik ontmoette een man in het Seattle Veterans Hospital die cannabis in zijn pijptabak mengde als een behandeling voor myasthenie. Daardoor vermeed hij praktisch ziekenhuisopnames. Later, zelfs in de jaren negentig, gebruikte ongeveer een derde van mijn MS-patiënten cannabis met succes voor pijn en spasticiteit, evenals voor een groot aantal andere aandoeningen: migraine, chronische pijn, de ziekte van Parkinson en Huntington, en zelfs epilepsie.

Hoe zou je medicinale cannabis uitleggen aan een patiënt die er nog nooit van heeft gehoord?
Cannabis is een medicinale plant waarvan het gebruik door mensen teruggaat tot voor de gedocumenteerde geschiedenis. Als kruidengeneesmiddel bevat het een combinatie van ingrediënten die samen de activiteit stimuleren (synergie) en een veelzijdig therapeutisch middel produceren voor veel ziekten waarbij conventionele medicijnen falen. Dit komt gedeeltelijk doordat cannabis werkt op het endocannabinoïdesysteem, een aangeboren regulator van lichaamsfuncties die dient om de homeostase te handhaven (een gewenst evenwicht tussen fysiologische functies).

Welke ontdekkingen heb je gedaan in je laatste onderzoek of waar richt je je nu op?
We hebben onlangs de genetische basis van het cannabinoïde hyperemesis-syndroom ontdekt. Het artikel wordt nu overwogen voor publicatie. We publiceren ook de bevindingen van een zeer groot onderzoek onder mensen die producten gebruiken overheersend in cannabigerol (CBG) om voordelen te verkrijgen bij pijn, angst, depressie en andere aandoeningen met een ogenschijnlijk zeer veilig bijwerkingenprofiel en geen bewijs van afhankelijkheid of ontwenning. We hebben ook een nieuwe oplosmiddelvrije extractietechniek voor cannabis ontwikkeld die het profiel van de verse plant behoudt. We proberen cannabis veiliger en beter te maken. 

Vorig jaar zei hij dat een van de grootste problemen in de cannabisindustrie het gebrek aan diversiteit van chemovara. Waarom?
Selectief fokken blijft een belangrijke prioriteit. We zijn altijd op zoek naar betere genetica die de "kleine cannabinoïden" tot expressie brengen en onderzoeken vervolgens het gebruik ervan. Dit zal gemakkelijker worden naarmate wetten internationaal veranderen.

In Portugal zijn er nog steeds veel artsen en psychiaters die ervan overtuigd zijn dat cannabis psychose of schizofrenie veroorzaakt. Wat heb je te zeggen over deze overtuigingen en wat is je ervaring als neuroloog?
Cannabis is net als elk ander medicijn. Het heeft bijwerkingen, maar ze zijn goed onderzocht en bekend, en in dit geval zijn ze volledig te voorkomen. Er is een enorm verschil tussen recreatief roken van cannabis, wanneer het de bedoeling is om psychoactieve effecten te produceren, en therapeutisch gebruik van cannabis door het ongerookt toe te dienen in doses die worden gebruikt om de symptomen onder controle te houden. In feite is cannabis veel minder gevaarlijk dan de meeste conventionele medicijnen en veroorzaakt geen schizofrenie bij personen die geen eerdere aanleg voor deze aandoening hebben. Bovendien is er geen enkele dosis cannabis die de dood kan veroorzaken, in tegenstelling tot opiaten, aangezien er weinig cannabinoïde-receptoren zijn in de ademhalingscentra van de hersenstam, en het heeft een opmerkelijke veiligheidsmarge wanneer de juiste preparaten op de juiste manier worden gebruikt.

In zijn publicatie uit 2011 in het British Journal of Pharmacology, "Taming THC", verklaarde hij dat tot op heden veel cannabinoïden, terpenoïden en flavonoïden onbestudeerd zijn gebleven. Denkt u dat deze situatie de afgelopen jaren is veranderd? Hoe?
Het is niet zo snel veranderd als zou moeten! Ik blijf onderzoeken en schrijven over dit onderwerp. We hebben momenteel een onderzoek in de VS met Ryan Vandrey van de Johns Hopkins University, gefinancierd door de National Institutes of Health, waarvan we hopen dat het bewijs zal leveren van de synergetische bijdragen van terpenoïden aan de effecten van THC.

Ethan Russo op Lissabon Medical Cannabis 2018 – Foto: Renato Velasco

Hoe belangrijk zijn de synergetische effecten van cannabis en hoe kunnen ze de medische vooruitgang in de toekomst beïnvloeden?
De synergie van cannabisingrediënten kan twee voordelen hebben:

1) Stimuleren van een gewenste activiteit, zoals het combineren van twee of meer pijnstillende ingrediënten om pijn en ontsteking te verminderen (bijv. THC + CBD + Caryofylleen);

2) Bepaalde terpenoïde componenten verminderen de bijwerkingen van THC. Een goed voorbeeld is het vermogen van Alpha-Pinene, een acetylcholinesteraseremmer, om de aantasting van het kortetermijngeheugen veroorzaakt door THC te verminderen. Dit soort formuleringen kunnen betere op cannabis gebaseerde medicijnen blijken te zijn.

Wat is volgens jou het ideale scenario voor een land dat zojuist medicinale cannabis heeft gelegaliseerd? Denk je dat het voldoende is om cannabis als medicijn in de apotheek te verkopen of moet de hele plant ook beschikbaar worden gesteld?
Er moeten verschillende benaderingen worden ontwikkeld. Hoewel ik blijf geloven dat medicijnen op basis van cannabis op recept in veel situaties nodig zijn, zal er altijd ruimte zijn voor goed gekweekte en geproduceerde kruidenpreparaten.

Vindt u dat patiënten op medisch advies hun eigen cannabis mogen kweken?
Ja. Patiënten die fysiek in staat zijn om hun eigen cannabis te kweken, vertonen tekenen dat ze veel baat hebben bij deze activiteit en het vermogen om zichzelf te helpen. Gezien de complexiteit van het ECS (endocannabinoïdesysteem), cannabinoïden (zowel endogeen als exogeen) en de talloze interacties waaraan ze deelnemen of processen die ze moduleren, kan met zekerheid worden gezegd dat een bepaalde tak van geneeskunde, farmaceutica of zelfs een nieuwe exclusieve tak verschijnt om te worden opgenomen in programma's voor hoger onderwijs. 

Ethan Russo met Raphael Mechoulam en Yehiel Gaoni – Foto: DR

Hoe moet cannabiseducatie in de toekomst worden aangepakt?
Cannabis-specifieke voorlichting is momenteel beschikbaar via verschillende bronnen, zoals Americans for Safe Access, The Answer Page en de Society of Cannabis Clinicians. Cannabic Doctors). Helaas is het onderwijs over cannabis en zelfs het endocannabinoïdesysteem hopeloos ontoereikend in medische scholen over de hele wereld. Dat moet veranderen. Certificering van kennis van cannabis als medicijn is al beschikbaar en is op bepaalde gebieden verplicht om het te kunnen aanbevelen of voorschrijven.

Hoe wordt gemakkelijker en veiliger toegang tot cannabis bereikt? Wat zijn de paden die de industrie en patiënten moeten volgen?
We hebben nieuwe en geïnformeerde politici nodig die beseffen dat cannabis een oplossing is voor veel problemen en dat het niet alleen als een probleem op zich moet worden beschouwd. De industrie heeft behoefte aan betere regelgeving voor voorlichting en veiligheid van de consument.

Hoe ziet u de geneeskunde op basis van cannabinoïden voor de komende 20 jaar?
Naarmate cannabismedicijnen steeds meer beschikbaar komen, zal de waarde ervan bij veel soorten hardnekkige ziekten steeds meer worden erkend. De houding zal langzaam veranderen naarmate mensen en politici zich bewust worden van de veiligheid ervan en naarmate de voordelen van deze veiligere drug duidelijk worden. Met klinische proeven met cannabis moet het beste nog komen!
____________________________________________________________

Interview: Laura Ramos
Vertaling: João Vasconcelos
Fotografie: Renato Velasco

Dit interview is gepubliceerd in #2 van Cannadouro-tijdschrift